Opracowanie wyników badań w pracy dyplomowej – wzór.

Jednym z prostszych sposobów przeprowadzenia badań w pracy dyplomowej jest ankieta on-line. Jeżeli czytasz ten tekst, to prawdopodobnie badania są już za Tobą. Przejdźmy zatem do konkretów: jak ugryźć wyniki i przedstawić je w formie akceptowalnej przez promotora i najlepiej – skutkującej w wysokiej ocenie pracy dyplomowej. Jak szybko stworzyć jakościowo dobre tabele i wykresy.

Spis treści artykułu:

1. Konstrukcja Rozdziału 3 – nazwa i podział tematyczny
2. Omówienie wyników ankiety – wstęp
3. Tabele i wykresy, czyli słów kilka o graficznym przedstawieniu wyników
4. Interpretacja wyników ankiety
5. Czy Excel to jedyne wyjście? – automatyczny generator tabel na podstawie wyników ankiety
6. Wnioski – dlaczego są ważne i jak je stworzyć

Konstrukcja Rozdziału 3 – nazwa i podział tematyczny

Rozdział pracy dyplomowej, w której będziemy opisywali wyniki to najczęściej Rozdział 3. Ta część pracy powinna objętościowo pokrywać się z rozdziałem pierwszym i drugim w stosunku mniej więcej 1:1. Oczywiście wymagania promotora w tej kwestii są najważniejsze i to jego powinniście zapytać co i jak :). 

Rozdział 3 powinien nosić nazwę Analiza wyników badań własnych lub Omówienie wyników badań własnych, itp. Podrozdziały, z których składa się trzeci rozdział pracy dyplomowej swoimi nazwami nawiązują do szczegółowych problemów badawczych, które powinny zostać omówione w części metodologicznej. 

Przykład – w mojej pracy magisterskiej, jeden ze szczegółowych problemów badawczych brzmiał: Jakie są obszary korzystania z nowych technologii przez studentów? Tytuł mojego pierwszego podrozdziału Analizy wyników badań własnych brzmiał więc: Obszary korzystania z nowych technologii przez badanych studentów.

Ważnym jest dodanie tego słowa badanych, które sygnalizuje, że nie roszczę sobie praw do opisywania studentów jako grupy ogółem, a jedynie grupy badawczej, a wnioski jakie będę wyciągać dotyczyć będą jedynie zbadanej przeze mnie grupy (czyli – w moim przypadku –  140 osób). Należy o tym przymiotniku również pamiętać w opisie wyników, o których za chwilkę :).

Omówienie wyników ankiety – wstęp do pojedynczego pytania

Każdy podrozdział powinien rozpoczynać się małym wstępem – może on liczyć dosłownie kilka zdań. W moim przykładzie napisałabym: 

W świecie wirtualnym, na który składają się nowe technologie i Internet można wyodrębnić wiele obszarów mniej lub bardziej zagrażających w kontekście powstawania zależności i uzależnień. Bardzo ważną częścią przeprowadzonych badań było poznanie, zbadanie oraz wyodrębnienie obszarów aktywności studentów oraz poznanie schematów i tendencji przebadanych młodych dorosłych, mające doprowadzić do poznania sposobów korzystania z nowych technologii przez grupę badaną.

Innymi słowy – tworzymy bardzo ogólny wstęp, który osobie czytającej wyjaśni po co w ogóle pochyliliśmy się nad tym problemem. 

Następnie tworzymy kilka zdań wyjaśniających pytanie, które chcielibyśmy omówić w naszych wynikach. Jeżeli mam zamiar przedstawić tabelę lub wykres, opisujący odpowiedzi respondentów, muszę najpierw wyjaśnić dlaczego te odpowiedzi i moje pytanie w ankiecie było ważne. 

Przykład – w mojej ankiecie znalazło się pytanie: Spróbuj oszacować, ile przeciętnie czasu dziennie spędzasz przed ekranem (komputera/smartfonu/tabletu) w celach rekreacyjnych? W analizie wyników napisałam więc wstęp do omawiania:

Próba oszacowania przeciętnego, dziennego czasu spędzanego przez studentów przed ekranami (komputerami/smartfonami/tabletami) w celach rekreacyjnych jest istotnym elementem poznania grupy odbiorców oraz diagnozy ich zależności od nowych technologii. 

Następnie należy przedstawić charakterystykę naszego pytania (czy było dysjunktywne, koniunktywne, alternatywne, filtrujące) i krótko je opisać.

Osobom ankietowanym zadano pytanie dysjunktywne z odpowiedziami zawierającymi przedziały czasowe. Uzyskane w trakcie badań wyniki zamieszczono w poniższej tabeli.

Tabele i wykresy, czyli słów kilka o graficznym przedstawieniu wyników

Do omówienia wyników możemy użyć Tabel lub Wykresów. Każdą tabelę i każdy wykres numerujemy, tak aby na końcu pracy dyplomowej stworzyć Spis Tabel i Wykresów, który jest równie ważny jak bibliografia. 

Wygląd i składowe Tabeli oraz wykresów, które znajdą się w naszym omówieniu zależą w głównej mierze od pytań, których użyliśmy w ankiecie. Tak też możemy wyróżnić tabele proste, zawierające prosty podział respondentów np. na płeć, miejsce zamieszkania, itp. Taka tabela zawiera w sobie liczbę osób znajdującej się w podgrupie i jej procentowy udział w odpowiedziach. Do tabeli prostych możemy również zaliczyć tabele odpowiedzi alternatywnych, czyli takich w których respondenci mieli do wyboru tylko jedną spośród dwóch odpowiedzi. 

Tabela x. Dzienny czas spędzany przez badanych studentów na korzystaniu z nowych technologii w celach rekreacyjnych

W naszej ankiecie mogą się również znaleźć pytania bardziej skomplikowane i takie również będzie przedstawienie wyników w przypadku tych pytań. Takie pytania polecam przedstawić w formie tabel, gdyż wykresy z taką ilością danych mogą być nieczytelne. Jeżeli pokusiliśmy się o pytanie ze skalą – np. częstotliwości podejmowania jakiś zachowań, to nasza tabela powinna zostać wzbogacona o średnią odpowiedzi. Średnią, tworzymy dodając wagę poszczególnych odpowiedzi, z tym że nie możemy użyć wartości 0. Odpowiedź nigdy powinna uzyskać najniższą możliwą wagę czyli 1. 

Tabela x. Częstotliwość podejmowania wybranych aktywności w Internecie lub przy pomocy nowych technologii przez badanych studentów

W przypadku, gdy przedstawienie graficzne odpowiedzi z odpowiednim dla nas podziałem nie wygląda estetycznie lub po prostu się nie mieści, wtedy omawiamy wyniki w osobnych tabelach dla ogółu i naszych podziałów. Gdy interpretujemy wyniki z uwzględnieniem płci, tworzymy 3 tabele – dla ogółu, dla mężczyzn i dla kobiet oraz osobno interpretujemy wyniki dla każdej z tabel. 

Jeżeli użyliśmy pytań koniunktywnych – innymi słowy otwartych – powinniśmy stworzyć tabelę zawierającą wszystkie podane przez respondentów odpowiedzi. 

Interpretacja wyników ankiety

Interpretacja wyników polega po prostu na ich opisaniu – zauważeniu, które odpowiedzi były najbardziej lub najmniej popularne. Zauważenie trendów – np. kobiety częściej mówią tak, a mężczyźni tak. Poszukiwania połączeń z innymi, już omówionymi pytaniami pracy i wyciąganie wniosków. Wnioskowanie jest tutaj szczególnie ważne, bo o to przecież chodzi w pracach badawczych. Również w dalszej części pracy te wnioski zostaną ponownie, a nawet dwa razy jeszcze użyte, więc warto się tutaj przyłożyć. Na końcu tego akapitu możemy również nawiązać do wyników badań kogoś innego i porównać je z naszymi własnymi. 

Przykład: Z uzyskanych wyników badań wynika, iż najczęściej podejmowaną aktywnością internetową ogółu studentów jest korzystanie z komunikatorów internetowych – aż 60,1% studentów przyznaje, iż z komunikatorów internetowych korzysta bardzo często (śr. = 4.5). Kolejną czynnością preferowaną przez badanych studentów był przeglądanie mediów społecznościowych – 33,1% badanych bardzo często odwiedza media społecznościowe, a 40,5% robi to często (śr. = 4.0)…

Czy Excel to jedyne wyjście? – generator tabel i wykresów na podstawie wyników ankiety

Jak pewnie zauważyliście, stworzenie tabeli i wykresów do pracy dyplomowej jest czasochłonne i trudne. Na szczęście dla nas, mój narzeczony stworzył generator tabel i wykresów do pracy dyplomowej. Po przetestowaniu generatora przeze mnie i znajomych (wszyscy się obroniliśmy, a ja nawet zdobyłam nagrodę Rektora), postanowiliśmy podzielić się tym narzędziem z wami :)). Możecie je przetestować za darmo na stronie Tabelkomat.pl, a gdy zdecydujecie się na zakup pełnej wersji, kod rabatowy Broniesiena5 da wam 5% zniżki i kubiki zaoszczędzonego czasu nad pracą. 

Wnioski – dlaczego są ważne i jak je stworzyć

Wracając do omawiania wyników – pełen podrozdział składa się ze szczegółowego omówienia każdego pytania odnoszącego się do jednego problemu szczegółowego (w pracy zapewne miałeś ich więcej – każdy podrozdział powinien odnosić się tylko do jednego problemu szczegółowego). Tak więc, gdy opiszemy już wszystkie pytania z naszej ankiety, które wchodziły w zakres tematyczny opisywanego problemu szczegółowego możemy przejść do Wniosków. Jest to nic innego jak ponowne wnioskowanie z naszych badań. Możemy wręcz zebrać wnioski znajdujące się pod każdą z tabel naszego podrozdziału i w formie ciągłego tekstu opisać te najciekawsze. 

Cały proces omawiania wyników powtarzamy osobno dla każdego problemu szczegółowego. Gdy już omówimy wszystkie wyniki piszemy ostatni podrozdział – Wnioski i rekomendacje. I znów – jest to powtórzenie wszystkich wniosków ze wszystkich problemów szczegółowych razem wziętych. W mojej pracy magisterskiej po prostu przekleiłam to samo i żodyn się nie skapnął. Pamiętajcie jednak, że robicie tak na własną odpowiedzialność :). Powodzenia!