Cel, problem i metoda badawcza – przykładowe definicje wraz z źródłami

Napisanie rozdziału metodologicznego do pracy dyplomowej wymaga poznania i zacytowania wielu definicji z podręczników metodologicznych. Wiemy, jak trudne jest poszukiwanie definicji na własną rękę, szczególnie gdy termin oddawania pracy zbliża się wielkimi krokami. Specjalnie dla was, zadaliśmy sobie trud przygotowania spisu definicji najważniejszych pojęć metodologicznych wraz z źródłami.

Cel badań

Zdaniem Waldemara Dutkiewicza cel badań jest “dążeniem do wzbogacenia wiedzy o osobach, rzeczach i zjawiskach będących przedmiotem badań”

_{[W. Dutkiewicz, Przewodnik metodyczny dla studentów pedagogiki, Strzelec, Kielce, 1996, s.31]}

Według Tadeusza Pilcha “zasadniczym celem poznania naukowego jest zdobycie wiedzy maksymalnie ścisłej, maksymalnie pewnej o maksymalnej zawartości informacji”

_{[T. Pilch, T. Baumann, Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe (wydanie drugie poprawione i rozszerzone, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa, 2001, s. 23]}

Władysław Zaczyński określa cel badań jako “bliższe określenie, do czego zmierza badacz, co pragnie osiągnąć w swoim działaniu”.

_{[W. Zaczyński, Praca badawcza nauczyciela, WSIP, Warszawa 1995, str. 86.]}

Radosław Zenderowski o celu badań pisze następująco: “pod pojęciem celu należy rozumieć nie tyle samo rozwiązanie problemu (co jest oczywiste), ile pożądane skutki przeprowadzanych badań i analiz”.

_{[R. Zenderowski, Technika pisania prac magisterskich. Krótki przewodnik po metodologii pisania prac dyplomowych, CeDeWu. Pl Wydawnictwa Fachowe, Warszawa 2008, s. 23.]}

Problem badawczy

Wspominany już wyżej Tadeusz Pilch określił problem badawczy jako:

„pytanie o naturę badanego zjawiska, o istotę związków między zdarzeniami lub istotami i cechami procesów, cechami zjawiska to mówiąc inaczej uświadomienie sobie trudności z wyjaśnieniem i zrozumieniem określonego fragmentu rzeczywistości, to mówiąc jeszcze inaczej deklaracja o naszej niewiedzy zawarta w gramatycznej formie pytania”.

_{[T. Pilch, T. Baumann, Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe (wydanie drugie poprawione i rozszerzone ,Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa, 2001., s. 43]}

Józef Pieter problem badawczy definiuje natomiast jako „swoiste pytanie, określające jakość i rozmiar pewnej niewiedzy (pewnego braku w dotychczasowej wiedzy) oraz cel i granicę pracy naukowej.

_{[J. Pieter, Ogólna metodologia pracy naukowej, Wrocław-Warszawa, 1967, s. 67 [w:] M. Łobocki, Metody badań pedagogicznych, PWN, Warszawa 1982, s. 54 – 55]}

Stefan Nowak o problemie badawczym pisze następująco: „(…) to tyle, co pewne pytanie lub zespół pytań, na które odpowiedzi ma dostarczyć badanie”.

_{[S. Nowak S., Metodologia badań socjologicznych, PWN Warszawa 1970, s.214]}

Mieczysław Łobocki problemy badawcze definiuje jako “pytania, na które szukamy odpowiedzi na drodze badań naukowych”.

_{[M. Łobocki: Metody badań pedagogicznych., PWN, Warszawa 1978, s.56.]}

Metoda badawcza

Janusz Sztumski metodę badawczą definiuje jako „system założeń i reguł pozwalających na takie uporządkowanie praktycznej lub teoretycznej działalności, aby można było osiągnąć cel, do jakiego świadomie się zmierza”.

_{[J. Sztumski, Wstęp do metod i technik badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk” Katowice, 2005, s.67}]

Tadeusz Pilch definicję metody badawczej podaje za Aleksandrem Kamińskim jako „zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza, zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego”

_{[T. Pilch, T. Baumann, Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe (wydanie drugie poprawione i rozszerzone ,Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa, 2001., s. 71]}

Jerzy Apanowicz określa metodę badawczą jako “sposób pracy badawczej charakteryzujący się zarówno określonymi czynnościami postępowania (procedurą badawczą), jak i zastosowaniem odpowiednich narzędzi badawczych. Istota metody badawczej powinna zmierzać do skoordynowania sposobu postępowania z zakładanym celem badań”.

_{[J. Apanowicz, Metodologia ogólna, Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej „BERNARDINUM “, Gdynia 2002, s. 60]}

Mieczysław Łobocki metodę badawczą rozumie jako “system reguł, to jest szereg operacji poznawczych i praktycznych, kolejności ich zastosowania, jak również specjalnych środków i działań skierowanych z góry na założony cel badawczy”.

_{[M. Łobocki, Metody badań pedagogicznych, PWN, Warszawa 1982, s. 115.]}

Wincenty Okoń definiuje metodę badawczą jako “systematycznie stosowany sposób postępowania prowadzący do założonego wniosku”

^{_{[E.Nowak, K.Głowiński, Teoretyczne metody badawcze w naukach społecznych, Obronność – Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej nr.2(6), 138-146, 2013, s.138]}}

Źródła zaprezentowanych powyżej definicji zostały sprawdzone, także śmiało możecie z nich korzystać w swoich pracach dyplomowych. Powodzenia! 🙂